Mangi
Manga (jap. 漫画) – komiks, obraz, rysunek, szkic, karykatura. Japońskie słowo wywodzące się ze sposobu ozdabiania rycin i innych form sztuki użytkowej. Współcześnie używane poza Japonią oznacza japoński komiks.
Manga wyewoluowała z połączenia ukiyo-e i wschodniego stylu rysowania, a swoją obecną formę przybrała krótko po II wojnie światowej. Manga jest drukowana głównie w czerni i bieli, nie licząc okładek i ewentualnie kilku pierwszych stron.
Popularne mangi są adaptowane na filmy i seriale anime.
Pochodzenie
Słowo manga znalazło się w powszechnym użytku po opublikowaniu w XIX wieku Hokusai Manga, zawierającej posortowane rysunki ze szkicowników znanego artysty ukiyo-e, Hokusaia. Jednakże, już giga (lit. zabawne obrazki) rysowane w XII wieku przez różnych artystów zawierają niektóre cechy mangi, takie jak zainteresowanie historią i prostą, syntetyczną linię.
W połowie XIX w, kiedy Japonia dokonała otwarcia na świat (era Meiji), zaczęto sprowadzać zachodnich artystów, by uczyli japońskich studentów europejskich metod i technik kreowania obrazu. W obecnej formie manga zaistniała dopiero po II wojnie światowej.
W XX wieku, słowo manga zaczęło odnosić się głównie do komiksu, który w kulturze japońskiej jest traktowany inaczej niż w amerykańskiej. Manga jest w Japonii formą sztuki i – jednocześnie – popularnej literatury. Podobnie jak jej amerykański odpowiednik, manga była i jest krytykowana za zawartą w niej przemoc i podteksty seksualne, ale nie ma zakazów prawnych, które by ją ograniczały. Ta wolność pozwala artystom rysować mangi dla każdej grupy wiekowej i na każdy temat.
Samo słowo manga używane jest do określenia japońskiego komiksu, najczęściej poza granicami Japonii, gdzie używa się określenia comics lub jego zjaponizowanej formy komikku. Manga natomiast przez osoby starsze kojarzona jest z humorystycznymi rysunkami, karykaturami lub satyrami społecznymi, a przez współczesnych z drzeworytami z okresu Edo. Dopiero w dalszej kolejności z komiksem.
Formaty mangi
Większość mang publikowana jest w periodycznie ukazujących się magazynach. Każdy z nich prowadzi zwykle od kilku do kilkunastu serii w odcinkach. Zazwyczaj po 20-40 stron na odcinek. Wydawnictwa te są drukowane na papierze o niskiej jakości i mogą mieć od 200 do ponad 850 stron. Mogą też zawierać pojedyncze historyjki i yonkomy (paski komiksowe). Tworcy takich komiksow, zaczynają od kilku pojedynczych historyjek, pracując na uznanie. Jeśli te okażą się sukcesem, są kontynuowane.
Gdy seria publikowana jest przez dłuższy czas, jej rozdziały zostają zebrane razem i wydrukowane w oddzielnych tomikach zwanych tankōbon.
Manga jest klasyfikowana według wieku i płci odbiorców. Książki i magazyny dla chłopców (shōnen-manga) i dziewcząt (shōjo-manga) mają różniące się okładki i znaleźć je można na innych półkach w księgarniach.
Tradycyjnie manga jest zapisana od prawej do lewej strony. Niektórzy wydawcy tłumaczonej mangi trzymają się takiego formatu, niektórzy odwracają kierunek od lewego do prawego, żeby ułatwić czytanie zachodnim czytelnikom.
Styl
Linia górująca nad formą, rozkład paneli inny niż w zachodnim komiksie. Panele i strony czyta się od prawej do lewej, tak jak w tradycyjnym japońskim piśmie. Mimo że grafika waha się od realistycznej do prostej i komiksowej, postacie posiadają „wschodnie” rysy i ogromne oczy. Duże oczy są charakterystycznym elementem mangi odkąd w latach 60. XX wieku Osamu Tezuka, twórca Astro Boya, uznawany za ojca współczesnej mangi, zaczął tak je rysować, naśladując styl kreskówek Disneya. Nie wszyscy artyści jednak trzymają się tej konwencji.
Gatunki
Gatunki większości mang zbieżne są z gatunkami obecnymi w komiksie zachodnim, są jednak pewne gatunki charakterystyczne dla komiksu japońskiego i pojawiające się w nim częściej:
- alternatywna (zobacz też: garo)
- gekiga (obrazy dramatyczne) – odpowiednik zachodniego określenia powieść graficzna, ukuty przez Tatsumiega, dla odróżnienia od popularnych komiksów skierowanych do młodszego czytelnika
- la nouvelle manga (francusko-belgijsko-japoński ruch artystyczny, przypominający stylem mangę (np. Szpinak Yukiko)
- mahō-shōjo (lub magical girl)
- mecha (wielkie roboty)
- nurt erotyczny, czyli ecchi (lekko erotyczne, często widać bieliznę, nagie ciało bez szczegółów lub przysłoniętymi częściami intymnymi), hentai (jap. zboczeniec, erotyczne i pornograficzne sceny, szczególnie w anime), a także mniej dosłowne w pokazywaniu erotyki nurty komiksów o tematyce homoseksualnej czyli shōjo-ai (dziewczęca miłość) lub yuri oraz shōnen-ai (chłopięca miłość) lub yaoi